Hump Nosed Lizard

Lyriocephalus scutatus is a species of lizard within the agamid family, the only species in the genus Lyriocephalus. It is the largest agamid endemic to Sri Lanka and lives in dense wet zone forests.It is also called the hump-nosed lizard, hump snout lizard or the lyreshead lizard.Body is laterally compressed. Pair of small spines present at back of the head. Dorso-nuchal crest developed. Forehead scales keeled. A distinct bony arch or hump appears on the head of adults, giving it its name. Tympanum absent. A V-shaped gular sac present. Large, keeled gular scales can be seen. Tail is short and compressed with a blunt tip. Dorsum is light green, throat yellow. The rest of the venter is cream colored.

The males are bright green with a yellow throat pouch and neck sail. Although the females can also exhibit this colouration, normally they are brown, especially when a male is present. the Juveniles are brown in color. 

Inhabits forests with high canopy and dense undergrowth, but it occasionally also enters home gardens. Active during the day, when it dwells low on trees as well as on the ground. It goes higher up on trees to sleep at night. The typical threat posture is open-mouth gape, revealing the bright red lining of the oral cavity. This species is also known to feign death when picked up. Its diet comprises essentially of earthworms and also arthropods, including termites, butterflies, and moths. It is also known to feed on young shoots and buds.About 1–11 eggs with measuring 12–13 * 20–22mm per clutch are produced in the months of January, March, May, June, September, October, and December. Eggs are buried after laid in the soil, sometimes under bushes. Incubation period lasts 35 days.

It is a diurnal lizard and We have to protect this loathly green endemic Srilankan lizard to our future generations.

ලයිරියෝසෙෆලස් ස්කුටටස් යනු ඇගමිඩ් පවුල තුළ ඇති කටුස්සන් විශේෂයකි.  එය ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික වූ විශාලතම ඇගමිඩ් වන අතර තෙත් කලාප වනාන්තරවල වාසය කරයි.  නළලේ කොරපොතු උස්ව පිහිටා ඇත. වැඩිහිටියන්ගේ හිස මත පැහැදිලි අස්ථි ආරුක්කු හෝ හක්කක් දිස්වන අතර එය හේතු කොට ගෙන මෙම කටුස්සාට එම නම පට බැදී ඇත. වී හැඩැති ගුලර් මල්ලක් , විශාල උස් වූ ගුලර් කොරපොතු දැකිය හැකිය.  වලිගය කෙටි වන අතර මොට අගිස්ස් සමඟ සම්පීඩිත වේ.පිට ලා කොළ පාට වන අතර උගුර කහ පැහැති වේ. ඉතිරි කොටස ක්‍රීම් පාටක් ගනී. 

 පිරිමින් කහ පැහැති උගුරක් සහ බෙල්ලේ රුවල් සහිත දීප්තිමත් කොළ පාටක් ගනී. ගැහැනු සතාට මෙම වර්ණය ප්‍රදර්ශනය කළ හැකි වුවද සාමාන්‍යයෙන් දුඹුරු පැහැයක් ගනී, විශේෂයෙන් පිරිමියෙකු සිටින විට.  පැටවුන් දුඹුරු පැහැයෙන් යුක්ත වේ.

 ඉහළ වියන් හා යටි පඳුරු සහිත වනාන්තරවල වාසය කරන නමුත් ඉඳහිට ඔවුන් ගෙවතු වල ද දක්නට ලැබේ. ගස්වල මෙන්ම භූමියේද අඩු මට්ටමක වාසය කරන අතර දිවා කාලයේදී ක්‍රියාකාරී වේ.  රාත්‍රියේදී නිදාගැනීම සඳහා මෙම කටුස්සා ගස් මත ඉහළට යයි.  සාමාන්‍ය තර්ජනාත්මක ඉරියව්ව වන්නේ මුඛ කුහරයේ දීප්තිමත් රතු පැහැය හෙළි කරන විවෘත මුඛයයි.  මෙම විශේෂය අල්ලා ගන්නා විට ව්‍යාජ මරණයක් මවා පානු ඇත. මොහුගේ ආහාර වේලෙහි අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම පස් පණුවන් සහ ආත්‍රප්‍රෝඩාවන් ඇතුළත් වේ. තවද නැවුම් රිකිලි සහ මල් පොහොට්ටු මත ද පෝෂණය වේ. මිලිමීටර් 12-13 * 20-22 අතර වටප්‍රමාණයක් සහිත බිත්තර 1–11 අතර පමණ ජනවාරි, මාර්තු, මැයි, ජූනි, සැප්තැම්බර්, ඔක්තෝබර් සහ දෙසැම්බර් මාසවලදී දමණු ලැබේ.  බිත්තර වළලනු ලබන්නේ පසෙහි තැබීමෙන් පසුවය, සමහර විට පඳුරු යටය.  බිත්තර මේරීමට ගතවන තක්සේරු කාලය දින 35 කි.

 මෙම  හරිත වර්ණ, නිදි බරිත, බඩ රතු කටුස්සා කෙතරම් ආකර්ශනීයද!!

லைரியோசெபாலஸ் ஸ்கூட்டடஸ் என்பது அகமிட் குடும்பத்திற்குள் உள்ள ஒரு பல்லி, இது லிரியோசெபாலஸ் இனத்தில் உள்ள ஒரே இனமாகும்.  இது இலங்கைக்கு மிகப் பெரிய அகமிட் மற்றும் அடர்த்தியான ஈரமான மண்டல காடுகளில் வாழ்கிறது. இது ஹம்ப்-மூக்கு பல்லி, ஹம்ப் ஸ்னட் பல்லி அல்லது லைரெஸ்ஹெட் பல்லி என்றும் அழைக்கப்படுகிறது. உடல் பக்கவாட்டில் சுருக்கப்படுகிறது.  தலையின் பின்புறத்தில் சிறிய முதுகெலும்புகளின் ஜோடி இருக்கின்றது.  டோர்சோ-நுச்சல் முகடு வளர்ச்சியடைந்துள்ளது.  நெற்றியில் செதில்கள் கீல் செய்யப்பட்டுள்ளன.  வளச்சியடைந்தவைகளின் தலையில் ஒரு தனித்துவமாக தோன்றும் எலும்பு வளைவு அல்லது கூம்பு , அதன் பெயரைக் கொடுக்கிறது.  டைம்பனம் இல்லை.  ஒரு வி வடிவ குலார் சாக் உள்ளது.  பெரிய, கீல்ட் குலர் செதில்களைக் காணலாம்.  வால் குறுகியது மற்றும் ஒரு அப்பட்டமான நுனியுடன் சுருக்கப்படுகிறது.  டோர்சம் வெளிர் பச்சை, தொண்டை மஞ்சள்.  வென்டரின் மீதமுள்ளவை கிரீம் நிறத்தில் உள்ளன.

 ஆண்கள் மஞ்சள் தொண்டை பை மற்றும் கழுத்து படகோட்டம் கொண்ட பிரகாசமான பச்சை நிறத்தில் உள்ளன.  பெண்கள் இந்த நிறத்தை வெளிப்படுத்தலாம் என்றாலும், பொதுவாக அவை பழுப்பு நிறமாக இருக்கும், குறிப்பாக ஒரு ஆண் இருக்கும்போது பழுப்பு நிறத்தில் உள்ளன.

 அதிக விதானம் மற்றும் அடர்த்தியான வளர்ச்சியடைந்த காடுகளில் வசிக்கிறது, ஆனால் அது எப்போதாவது வீட்டுத் தோட்டங்களுக்கும் நுழைகிறது.  பகலில் மரங்களிலும், தரையிலும் குறைவாக வாழ்வதோடு இரவில் தூங்க மரங்களின் மேலே செல்கிறது.  வழக்கமான அச்சுறுத்தல் தோரணையில் திறந்த வாய் காணப்படும், இது வாய்வழி குழியின் பிரகாசமான சிவப்பு புறத்தை வெளிப்படுத்துகிறது.  இந்த இனம் பிடிக்கப்படும்போது மரணத்தை உணர்வதாக அறியப்படுகிறது.  அதன் உணவில் முக்கியமாக மண்புழுக்கள் மற்றும் ஆர்த்ரோபாட்கள் உள்ளன, இதில் கரையான்கள், பட்டாம்பூச்சிகள் மற்றும் அந்துப்பூச்சிகளும் அடங்கும்.  இது இளம் தளிர்கள் மற்றும் மொட்டுகளுக்கு உணவளிப்பதாகவும் அறியப்படுகிறது. கிளட்சிற்கு 12–13 * 20–22 மி.மீ அளவைக் கொண்ட 1–11 முட்டைகள் ஜனவரி, மார்ச், மே, ஜூன், செப்டம்பர், அக்டோபர் மற்றும் டிசம்பர் மாதங்களில் உற்பத்தி செய்யப்படுகின்றன.  முட்டைகள் மண்ணில் போடப்பட்ட பின் புதைக்கப்படுகின்றன, சில நேரங்களில் புதர்களுக்கு அடியில்.  அடைகாக்கும் காலம் 35 நாட்கள் நீடிக்கும்.

 இது ஒரு தினசரி பல்லி மற்றும் இரவு நேரங்களில் தூங்குவதற்கு உயரமான மரங்களில் ஏறும்.  மூலைவிட்டால், உள்ளே பிரகாசமான சிவப்பு நிறத்தைக் காட்டவும், உடல் நிறத்தை மாற்றவும், மரண பயத்தை பயிற்சி செய்யவும் அதன் வாயை அகலமாக திறக்கிறது.

 இந்த வெறுக்கத்தக்க பசுமையான உள்ளூர் ஸ்ரீலங்கன் பல்லியை நம் எதிர்கால சந்ததியினருக்கு பாதுகாக்க வேண்டும்.

====================

Caption by    : Chamodi Pathirana

Designed by : Sachintha Shehan